කවියක් ගැන

" රෑ සමනලිය, කාගෙත් සුන්දරිය, ගණිකාව යන ව්‍යවහාරයෙන් ද, ජබ්බා, ගොනා සහ බඩුව යන ව්‍යවහාරයෙන් ද පිරිමින් විසින් අමතනු ලබන ගැහැනිය සිය සේවාව සපයන්නේ පිරිමින්ට ම බව ඒ කාන්තාව සමග යහන්ගතවන පිරිමින් ම නොසිතයි. එමෙන් ම ඇය ද ඇට, මස්, ලේ නහරවලින් සුසැදි මිනිස් ප්‍රාණියකු බව නොසිතයි. ඇය පිළිබඳ ලියැවි ඇති කව් ගී අපමණ ය. ඒ අතරින් වඩාත් සංවේදී ගීතයක් ලෙස අමරසිරි පීරිස් ගයන ‘‘ළය නොපෙනෙන ළැම පමණක් පෙනෙන’’ ගීතය ඉතාමත් සංවේදි ය.
යට සඳහන් දිනිති දිපිකා කිවිඳියගේ කාව්‍ය නිර්මාණය ද ගණිකාවක හෙවත් රෑ සමනලියක පිළිබඳ ලියැවුණ කවියක් බව එය කියැවූ සැණින් ම වැටහෙන බව අරුමයක් නොවේ. එහෙත් මෙම නිර්මාණය නිමැවුම සඳහා කිවිඳිය යොදාගන්නා කාව්‍යාලංකාර පිළිබඳව නම් යමක් සඳහන් කළ යුතු ම ය. මම එය සටහන් කරන්නේ මගේ වීඳීමේ පරාසය අනුව ය. සමස්ත කවිය තුළින් පිළිබිඹු වන්නේ කුමක් ද යන්න වෙසෙසින් සඳහන් නොකරමි. එහෙත් මෙම නිර්මාණයේ පද ව්‍යවච්ඡේදනයට ලක් නොකර සිටින්නට නම් නොහැකි ය.

වර්තමානයේ ගණිකා වෘත්තියට පිවිස ඇති බහුතර කාන්තාවෝ මත් කුඩු හෝ වෙනත් කුමන හෝ මත්ද්‍රව්‍ය පානයට ඇබ්බැහි වි ඇති බව නොරහසකි. ඇය එසේ කරන්නේ ඇයිද යන්න ඇය සමග යහන්ගතවන පිරිමි නම් කිසිදු අවධානයක් යොමු නොකරන බව සක් සුදක් සේ පැහැදිලි ය. කිවිදියගේ අනුබූතියට ප්‍රස්තුත වන ගණිකාව ද කුමන හෝ මතුද්‍රව්‍යයක් පානය කර ඇති බව ව්‍යංගාර්ථයෙන් පිළිබිඹු කරන්නට කිවිඳිය යොදාගෙන ඇති රූපක සහ වක් බිණුම් කෙතරම් අපූරුදැයි විමසමු.
‘‘වකුටු වී මලානික අතපය හකුලගෙන
තාරකාවන් නුබ ගැබේ’’
කිසියම් මත්ද්‍රව්‍යයක් භාවිතා කර සිටින පිරිමින් සේම කාන්තාවෝ ද මෙම ශරීර ලක්ෂණ (තමන්ගේ සිරුර තමන්ගේ නොවන තරමට නිසලව මෙන්ම දෑස් අඩවන් කරගෙන හෝ අහස දෙස යොමාගෙන) පහල කරන බව වෙසෙසින් සදහන් කළ යුතු නොවේ. කිවිදිය මේ සියල්ල පැවසිම සදහා යොදාගන්නේ වදන් අටකි. ඒ අන් කිසිවක් නොව කවිතාව ම ය.
ඇගේ බොකුටු හිසකෙස් මඳ සුළගට සැලෙන බවත් ‘‘බෝ ගසක්’’ නොව ‘‘කපුටු බෝගසක්’’ යට සිටින ඇගේ දෙනෙතේ දිස්නය හෙවත් ඇය ගොදුරකට ඉව අල්ලන බවත් කිවිඳිය ඉතා සුමට ව්‍යංගාර්ථයකින් පවසන්නී ය. එමෙන් ම ඒ ගණිකාව වෙත පාපි බැලුම් නොහෙලන ලෙස ද කිවිඳිය අයැද සිටින්නී ය. ඒ අන්කිසිවක් නිසා නොව අද රැයේ ඇය සමග යහන්ගතවන පිරිමියා ම හෙට උදයේ ඇය පරිභවයට පත්කරන බැවිනි.

පිරිමින් ඇයට ඇරයුම් කරන බව පසන්නට ද කිවිඳිය යොදාගන්නේ වක්ක්‍රෝක්ති හෙවත් වක් බිණුම් ය. කිවිඳිය කිසිවක් ම ඍජුව නොපවසන්නී ය.

‘‘විදුලි එළි මුණු මුණු ගගා
මඟ දෙපස ඔච්චම් කරන්නේ’’
යනුවෙන් කිවිඳය පවසන්නේ ඉහත යථාර්ථය යි.

ගණිකා ඇසුර පතන බහුතරයක් ම කනිකඩ ජීවිත ගත කරන පිරිමි නොව බිරිදක් සහ දරුවකු, දෙදෙනකු හෝ ඊටත්වඩා සිටික පිරිමියකු විය හැකි ය. ඔවුහු සිය නිවසේ දී මෙන්ම බාහිර සමාජයේ ජිවත්වන්නේ උපාසකයෝ ලෙසිනි. එමෙන් ම ඔවුහු ගනිකාවකට ඇරයුම් කරන්නේ ද ඒ අවට සිටින කිසිවකුට නොදැනෙන පරිදිය. මේ සියලු කාරණා පවසන්නට කිවිඳිය උපස්තම්භක කරගන්නි වදන් හතක් පමණි.
‘‘කැඳලි තිබුණට බෝ ගසුත්
මුණිවතට අත්පුඩි ගසන්නේ’’

ගනිකාවකගේ හදවතෙහි පවත්නා දුක, වේදනාව පිළිබඳ වචනයෙන් පවසා ඇයට පිළිසරණක් නොලැබෙන බවත් එ’නිසා ම ඇය සිය සිරුර පුදකරන බවත් බොහෝ පිරිමි නොසිතති.
‘‘පැතලි හදවත අතට දෙන්නට
බැරි නිසා සියොළඟ පුදන්නේ’’
යන දෙපදයෙන් කිවිඳිය පවසන්නේ මේ ඛේදවාචකය නොවන්නේ ද? අනතුරුව කිවිදිය සමාජයෙන් ආයාචනයක් ද කරන්නී ය.
‘‘කැබලි කර කර ආත්මය ඇගෙ
මිලක් නොදමන් මිනිස්සුන්නේ’’
...යනුවෙන් කිවිඳිය අයැද සිටින්නේ එයයි.

රාත්‍රිය පුරා ඇගේ පහසෙන් සැනහෙන පිරිමියා අලුයම වන්නටත් පෙර ඇය හර දමා යන්නේ කිසියම් පලතුරක යුඹ උරා බීමෙන් ඉක්බිති එය කොතැනක හෝ අතහැර යන වවුලන් සේ ය. එය විද්‍යමාන කරන්නට කිවිඳිය උපස්තම්භක කරගන්නා ව්‍යඞගාර්ථය මෙසේ ය.
‘‘යනෙන වවුලන් පැණි රසය ගෙන
අලුයමට පෙර නෙතු වසන්නේ’’
මෙම දෙපදය කියවන මොහොතේ දී පාඨකයාගේ මනසේ ක්ෂණයකින් අදාළ මතුපිට සිදුවීම චිත්‍රණය වීම අරුමයක් නොවුනද කිවිඳිය මේ වාග් මාලාව තුළින් ප්‍රකට කරන යටි පෙළ ඊට වඩා සංවේග ජනක ය.

සිය පාරිභෝගිකයා සන්තර්පණය කිරීමෙන් ඉක්බිති ඇය මහමගට බසින විට පසුදින පාන්දර විය හැකි ය. එවිට රාත්‍රී තාලයේ අටවා තිබූ රෑ කඩ ද අදාළ ස්ථානවලින් ඉවත් කරගෙන තිබෙන්නට පිළිවන. එමෙන් ම ඇය එසේ සිය පාරිභෝගිකයා සන්තර්පණය කරන්නේ කිසිදු කායික තාප්තියක අවශ්‍යතාවක් උදෙසා නොව සිය දරුවන්, දෙමාපියන් හෝ සොයුරු සොයුරියන් පෝෂණය කිරීම පිණිසම විය හැකි ය. කිවිඳය එය මෙසේ ගම්‍ය කරන්නී ය.

‘‘දුවන ගිරියක වැඩ මුරය ළඟ
නෙළුම් මානෙල් හිරු දකින්නේ
වැවක් වී මල් පුබුදුවන්නට
මඩ ගොහොරුවේ ඈ ලඟින්නේ’’

අවසන කිවිඳිය ඉල්ලා සිටින්නේ මේ කාන්තාව පිළිබඳ කවක් පබඳින ලෙසයි.

‘‘කවක් ලියපන් ඇයගෙ නාමෙට
තුති නැතත් හසරැල් වටින්නේ’’

එවිට ඇය වචනයෙත් ස්තූති නොකළ ද ඇගේ සිත සැනසෙන බවද කිවිදිය පවසන්නී ය.

බොහෝ කව් ගි සදහා ප්‍රස්තුත වි ඇති මෙම චරිතය දෙස තරමක වෙනස් කෝනයකින් දකින්නට මෙන්ම ලාඨකයාගේ හදවතේ ගණිකාව පිළිබඳ සංවේදිතාවක් ඇති කරන්නට මෙම නිර්මාණය බොහෝ සෙයින් උපකාර වන බව සදහන් කළ යුතු ම ය. ගණිකාව යන් ද දරුවන් පෝෂණය කරන මවක්, දෙමාපියන් පෝෂණය කරන දරුවකු හෝ නොයුරු සොයුරියෝ පෝෂණය කරන සොයුරියක් ලෙස සිතන්නනැයි කිවිඳිය පාඨක ප්‍රජාවගෙන් ඉල්ලා සිටින්නී ය. සැබැ කවියකු හෝ කිවිඳියක නම් කළ යුත්තේ ගණකාව නම් වූ ඇයට ගැරහීම නොව, ඇය දෙස උපහාසයෙන් හෝ අපහාසයෙන් බැලීම නොව ඇය ද මනුෂ්‍ය කාන්තාවක ලෙස සැලකිම ය. දිනිති ඒ වගකිම සහ යුතුකම සිය නිර්මාණය තුළින් ප්‍රකට කර ඇත. "

Jayasiri Alwatta
18/01/08

කවියක් ලියා විඳින සතුට මේ හැර වෙන කුමක්ද ? අපමණක් ස්තුතියි ජයසිරි අලවත්තඅයියේ, ඔබේ වටිනා කාලය වැය කරලා "මම විඳි කවියක්" තුළ මේ අපූර්ව සටහන ලියා තිබුණාට.

වකුටු වී මලානික අතපය හකුලගෙන
තාරකාවන් නුබ ගැබේ
බොකුටු කෙහෙරැලි ආලිංගනයට
මඳනලට ඇරයුම් කොට තිබේ
කපුටු බෝ ගස යට දිලිසෙනා
නෙත් දෙකක් ඇත සබේ
පවිටු හිතකින් නොබලපන් නුඹ
රෑ මනාලිය ඒ සුන්දර හබේ

විදුලි එළි මුණු මුණු ගගා
මඟ දෙපස ඔච්චම් කරන්නේ
කැඳලි තිබුණට බෝ ගසුත්
මුණිවතට අත්පුඩි ගසන්නේ
පැතලි හදවත අතට දෙන්නට
බැරි නිසා සියොළඟ පුදන්නේ
කැබලි කර කර ආත්මය ඇගෙ
මිලක් නොදමන් මිනිස්සුන්නේ

යනෙන වවුලන් පැණි රසය ගෙන
අලුයමට පෙර නෙතු වසන්නේ
දුවන ගිරියක වැඩ මුරය ළඟ
නෙළුම් මානෙල් හිරු දකින්නේ
වැවක් වී මල් පුබුදුවන්නට
මඩ ගොහොරුවේ ඈ ලඟින්නේ
කවක් ලියපන් ඇයගෙ නාමෙට
තුති නැතත් හසරැල් වටින්නේ